چنانچه این طرح به حقیقت بپیوندد، یک منطقه صنعتی مشترک در مرز باشماق واقع در بین مریوان ایران و پنجوین عراق ایجاد میشود. مرز باشماق مریوان که از دروازههای اصلی ورود کالا به کردستان ایران و عراق به شمار میرود، از مرزهای رسمی صادرات و واردات کالا به ایران است.
زیربنا از کردها، سرمایهگذاری از ایرانیها
معاون برنامهریزی استانداری کردستان در توضیح این طرح به خبرنگار همشهری گفت:« قرار است زمین و زیربناهای این شهرک صنعتی از سوی کردهای عراقی تامین و سرمایهگذاران و صنعتکاران ایرانی واحدهای تولیدی این شهرک را احداث و به تولید بپردازند.»
به گفته ارسلان ازهاری، کمیته کاری ساخت این منطقه صنعتی، کار مطالعات اولیه و مکانسنجی طرح را آغاز کرده است. او تایید کرد: پیشنهاد ساخت این منطقه صنعتی از سوی مسئولان استانداری کردستان طرح وبا استقبال شایان کردهای عراقی مواجه و ساخت آن در جغرافیای سرزمینی عراق هم مرز با ایران نیز قطعی شده است. با این همه، هنوز تصویر روشنی از چند و چون و حجم سرمایهگذاری و تاریخ اجرای آن در دست نیست.
از دیگر سو، منابع نزدیک به همشهری تایید کردند که چند شرکت سرمایهگذار معتبر ایرانی برای سرمایهگذاری در این منطقه صنعتی اعلام آمادگی کردهاند. این اندیشه میتواند از طرح ایجاد شهرک صنعتی مشترک بین استان آذربایجانغربی و ترکیه گرفته شده باشد.
مطالعات منتشر شده از امکانسنجی مناطق اقتصادی کردستان نشان میدهد که کارشناسان به این نتیجه رسیده بودند که مریوان از مناطق مستعد کردستان برای ساخت منطقه ویژه تجاری است. این مطالعات سال 82 منتشر شد و رئیس دولت هشتم در این باره به رئیس مناطق آزاد تجاری کشور دستور بررسی داده بود ولی آنچه که امروز از آن سخن گفته میشود، ایجاد یک منطقه صنعتی فرامرزی است که عملا با اندیشه منطقه تجاری تفاوت ماهوی دارد؛ به علاوه، این مجموعه صنعتی در خاک عراق ایجاد میشود و آنچه پیشتر مطالعه شده بود منطقه تجاری در خاک ایران بود.
توسعه مبادلات مرزی
با این حال، در مذاکرات مسئولان کردستان ایران و عراق که در نخستین روزهای فروردینماه سال جاری انجام شد، هیات اجرایی و اقتصادی استان کردستان به سرپرستی استاندار کردستان و هیات کردستان عراق به سرپرستی دکتر برهم صالح، نخستوزیر منطقه کردستان در مرز بینالمللی باشماق در مورد ساماندهی مبادلات مرزی و گسترش همکاریهای اقتصادی گفتوگو کردند.
گزارش استانداری کردستان میافزاید «احداث 2 دهنه پل در مرز باشماق برای سهولت در تردد مسافر و کالا، ساماندهی ترانزیت کالا و تردد کامیونهای حامل مواد سوختی و نیز ساماندهی بیمه کالا و مسافر و توسعه امکانات اداری در مرز باشماق از دیگر مواردی است که در مورد آنها طرفین به توافق رسیدهاند.» بازارچه مرزی باشماق در فاصله 17 کیلومتری غرب شهر مریوان در جوار روستای مرزی باشماق قرار دارد.
گرچه مبادله کالا در مرزهای کردستان بهصورت سنتی دارای پیشینهای تاریخی است، اما آغاز رابطه تجاری از بازارچههای مرزی این استان به سال 1369 شمسی همزمان با آغاز تحولات شمال عراق و ایجاد مدار 36 درجه برمیگردد. همچنین عمده تجارت رسمی در مرزهای کردستان ایران و عراق به پس از سالهای 80 شمسی برمیگردد. سال 86 با تصمیم دولت ایران بازارچه مرزی باشماق مریوان بهعنوان مرز رسمی تعیین شد. بازارچه باشماق افزون بر 32 هکتار وسعت دارد.